Wizyta studyjna w Czechach

W dniach 10 -13 czerwca 2019 r. 40 przedstawicieli lgd z województwa świętokrzyskiego wzięło udział w wizycie studyjnej w Czechach, organizowanej przez Świętokrzyską Sieć LGD w ramach operacji „Wizyty studyjne lgd województwa świętokrzyskiego”, zgodnie z planem operacyjnym KSOW na lata 2018 – 2019.

Gospodarzem była lokalna grupa działania Svatojirsky les, która przygotowała ciekawy program uwzględniający zarówno projekty już zrealizowane, gdzie uczestnicy mogli zapoznać się z efektami po wdrożeniu, jak również bieżące i takie, które będą dopiero podejmowane w perspektywie 2014 2020.

Pierwszy dzień pobytu rozpoczął się spotkaniem ze starostą, Evą Pacltovą, która jest jednocześnie prezesem lokalnej grupy działania. Podczas spaceru po miejscowości Jizbice, uczestnicy mieli szansę zobaczyć jak rozwija się wieś i co w ramach inicjatywy Leader zostało zrobione. Ważnym okazał się fakt innej niż polska struktury władz samorządowych i administracyjnych. Czeska gmina odpowiada zarówno pod względem wielkości jak i zakresu kompetencji bardziej polskiemu sołectwu. Ma to wpływ zarówno na zakres odpowiedzialności jak też charakter i zasięg realizowanych projektów. Wśród przykładów działań szczególnie zainteresowanie wzbudził projekt „Owoce dla naszych dzieci”, którego realizacja jest przewidziana w trzech etapach. W ramach tego działania została zasadzona aleja drzew owocowych (czereśnie), która pełni podwójną funkcję, tj. zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz użytkową. Dalsze etapy to aleja jabłoni i gruszy, tradycyjnych dla tego regionu odmian. Pierwszych owoców już można było spróbować.

Następnie uczestnicy udali się do miejscowości Pojedy, gdzie w odrestaurowanych zabytkowych zabudowaniach gospodarskich mieści się między innymi biuro lgd. Przy poczęstunku w postaci produktu lokalnego, jakim są krucho-drożdżowe bułeczki nadziewane makowo-serowym farszem, odbyła się prezentacja strategii lgd oraz innych realizowanych przez nią projektów. Była to dobra okazja do wymiany informacji na temat aktywności lokalnej społeczności, działania stowarzyszeń oraz grup nieformalnych, które budują społeczeństwo obywatelskie. Uwagę zwróciła szczególnie działalność straży pożarnych oraz klubów wędkarskich, które poprzez budowę i utrzymanie małych stawów czy sadzawek podejmują działania zapobiegające skutkom suszy na terenach rolniczych.

Podczas spaceru po farmie dodatkową ciekawostką okazało się, że budynek bliźniaczy dla biura lgd jest, zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem, używany do hodowli bydła. Ciekawa farma i jednocześnie przykład jak miejsca o walorach historycznych są użytkowane w celach komercyjnych. Zresztą takich przykładów zaprezentowano więcej i mogą być one pewną inspiracją, na co uczestnicy zwrócili uwagę.

Jako że nie tylko duchowa strawa człowiekowi jest potrzebna trzeba było również się posilać. Oczywiście również w miejscu, które z lokalnym dziedzictwem kulturowym jest związane - Farma Košík – tradycyjne miejsce, tradycyjne jedzenie, tradycyjne napoje.

Wtorkowe popołudnie to wizyta w Dymokurach, gdzie uczestników wyjazdu powitał i oprowadzał Ludek Benes - przedstawiciel lokalnych władz i lgd. Opowiedział o projektach wspartych ze środków unijnych, zarówno tych drobnych, jak renowacja obelisków – miejsc pamięci czy wydarzenia i imprezy lokalne, jak również tych większych, wieloetapowych, jak remont budynku, który wkrótce stanowić będzie centrum życia kulturalnego w Dymokurach – klubokawiarnia.

Duże wsparcie finansowe udzielone zostało również szkole, która jak na warunki lokalne jest bardzo duża, a ze względu na doinwestowanie, rozbudowę i doposażenie stanowi miejsce na tyle atrakcyjne, że rodzice decydują się na wysyłanie dzieci właśnie do tej placówki. Nie bez znaczenia jest zapewne zorganizowanie dowozu przez gminę, która, aby zapewnić odpowiednią frekwencję zakupiła busa, który dowozi dzieci z miejscowości w promieniu do 15 km. Dyrektor szkoły opowiedziała o ciekawych zajęciach na łonie natury, eko edukacji w praktyce oraz o projekcie „Zielona klasa”, gdzie lekcje odbywają się w specjalnie wybudowanej wiacie na placu szkolnym w bezpośrednim sąsiedztwie lasu.

Drugi dzień pobytu był równie ciekawy co wypełniony kolejnymi spotkaniami i zwiedzaniem miejsc objętych  różnego rodzaju wsparciem ze środków unijnych.

Przedpołudnie uczestnicy spędzili w miejscowości Rozdalovice. Powitani w ratuszu przez burmistrza, pana Petera Kapala, wiceprezesa lgd Svatojirsky les, mieli okazję zapoznać się z funkcjonowaniem gminy i jej współpracą z lgd. Następnie odwiedzili Muzeum Introligatorstwa, gdzie wystawa mieści się w starym domu Jendy Rajmana, który sztuką oprawy książek zajmował się ponad 100 lat temu, a którą to działalność z doskonałym kunsztem i w tradycyjny sposób kontynuuje dziś jego wnuk. Manufaktura działa realizując zamówienia specjalne, prowadzi warsztaty i udostępnia zwiedzanie zarówno części muzealno wystawowej obejmującej pamiątki historyczne jak również działającego warsztatu introligatorskiego, w którym pracuje właściciel i jeden czeladnik.

Kolejnym obiektem był najstarszy budynek w mieście, którego historia sięga XIV wieku, który pełnił różne funkcje, w tym rzeźni, sklepu i wyszynku. Przeprowadzenie gruntownego remontu i renowacji połączonego z rekonstrukcją nieodwracalnie zniszczonych elementów pozwoliło na udostępnienie obiektu zwiedzającym.

2 km od Rozdalovic mieści się Restauracja  Bucicky Mlyn , która działa w kompleksie z pensjonatem. Działalność powstała w oparciu o stare zabudowania młyna wodnego, zarówno w części drewnianej , jak i murowanej. 

Popołudnie i wieczór uczestnicy wyjazdu spędzili w Detenicach, miejscu, gdzie doskonale wykorzystano różne obiekty do stworzenia atrakcyjnego, kompleksowego produktu turystycznego. Mieści się tu zabytkowy barokowy pałac i usytuowany obok niego XVIII-wieczny  browar, który nadal jest funkcjonującą wytwórnią piwa. Część browaru przeznaczono na stworzenie w oryginalnych pomieszczeniach Muzeum piwa, inną część przeznaczono na Karczmę Średniowieczną. I chociaż epoki są zgoła różne to znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie obiekty pozwalają  przyciągnąć turystę na nieco dłużej niż tylko zwiedzenie muzeum. Ofertę uzupełniają noclegi w stylizowanym hotelu, turnieje rycerskie i inne eventy organizowane głównie w sezonie letnim.

Zarówno Rozdalovice jak i Detenice stanowią kolejne przykłady łączenia z sukcesem walorów historyczno edukacyjnych zabytkowych obiektów z ich funkcją turystyczno – komercyjną.

Wizyta w lgd  Svatojirsky les potwierdziła, iż wizyty studyjne są dobrym narzędziem podnoszenia poziomu wiedzy i i umiejętności. Taka forma współpracy daje możliwość szerszego spojrzenia na zakresy działania w ramach inicjatywy Leader, a inne uwarunkowania społeczne czy administracyjne z jakimi mamy do czynienia w poszczególnych krajach stanowiące o różnym zakresie i formie działań nie są przeszkoda do przenoszenia ciekawych pomysłów i dobrych praktyk do różnych krajów.

Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.